Nietolerancja pokarmowa – problemy żywieniowe

Wielu pacjentów u dietetyka czy też gastroenterologa skarży się na różnorodne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, których powodów najczęściej nie ukazują podstawowe wyniki badań. W większości takich „niezidentyfikowanych” objawowo przypadków mamy do czynienia z nietolerancją pokarmową, inaczej nieimmunologiczną nadwrażliwością pokarmową czy też „pseudoalergią” pokarmową. Warto wiedzieć, jakie są objawy tego zaburzenia, a także jakie badania na nietolerancje pokarmowe warto wykonać. Tym bardziej, że szacuje się, iż nawet do 20% światowej populacji ma tego typu problemy żywieniowe.

Alergia a nietolerancja pokarmowa – najważniejsze różnice

Na początku warto rozróżnić, że w związku ze spożywaniem pokarmu możemy mieć do czynienia z różnymi negatywnymi reakcjami organizmu na to, co zjadamy. Dlatego warto wiedzieć czym jest nadwrażliwość pokarmowa, alergia a nietolerancja pokarmowa. Alergię charakteryzuje to, że objawy występują bardzo szybko po spożyciu danego produktu, na którzy jesteśmy uczuleni. Po zjedzeniu na przykład takich alergenów, jak jaja, orzechy, skorupiaki czy mleko, dochodzi do wytwarzania w organizmie przeciwciał (z tak zwanej klasy IgE). Mają one na celu rozprawienie się ze spożytymi alergenami – bowiem organizm odczytuje białka z tych produktów jako białka obce, szkodliwe. Efektem czynnej alergii pokarmowej jest zespół takich objawów, jak katar, wysypka, biegunka, mdłości i wymioty, swędzenie skóry, zaczerwienienie błon śluzowych. Jeśli chodzi o różnice pomiędzy alergią a nietolerancją pokarmową, to zasadniczą jest fakt, iż nietolerancja jest związana nie z nadmierną reakcją układu immunologicznego, a najczęściej z brakiem lub niedoborem enzymów trawiennych. Ponadto nietolerancja pokarmowa występuje stosunkowo częściej w populacji, aniżeli alergia, a dodatkowo jej objawy są bardziej rozciągnięte w czasie. Zarówno sam początek dolegliwości ma miejsce dłuższy czas po spożyciu pokarmu, aniżeli w przypadku alergii (czyli raczej kilka godzin po spożyciu – w przypadku nietolerancji), jak i utrzymywanie się objawów trwa dłużej. Innymi słowy, alergia najczęściej ma nagły, bardziej ostry i dokuczliwy przebieg w porównaniu do nietolerancji.

Mówi się na przykład o nietolerancji laktozy, czyli cukru mlecznego – bowiem w organizmie może być zaburzona lub niemożliwa produkcja enzymu trawiącego laktozę, laktazy. To wywołuje liczne problemy żywieniowe i dolegliwości, o których dowiesz się za chwilę. Możemy mieć też do czynienia z nietolerancją histaminy, czyli związku charakterystycznego na przykład dla kiszonek, wina, serów. Niektórzy cierpią także na nietolerancję fruktozy, czyli głównego cukru owocowego. To jednak tylko kilka przykładów z wielu znanych nietolerancji pokarmowych.

Zobacz też: Naturalne słodziki – zamienniki cukru

 

Nietolerancja pokarmowa – objawy

Jeśli chodzi o problem, jakim jest nietolerancja pokarmowa – przyczyny jej wystąpienia mogą być różne. Nie określono dotychczas konkretnych mechanizmów stojących za rozwojem nietolerancji pokarmowych.

Nietolerancja pokarmowa – objawy występujące w jej przypadku najczęściej to:

  • Wzdęcia, gazy, uczucie przelewania w brzuchu,
  • Kłujące bóle brzucha,
  • Biegunka lub zaparcia,
  • Wypryski na skórze, trądzik,
  • Zmęczenie, bóle głowy,
  • Bóle kostno-stawowe.

Czy popularny test na nietolerancję pokarmową zadziała? Badania na nietolerancje pokarmowe

Nierzadko nietolerancja pokarmowa dotyczy nie tylko jednego produktu, a całej grupy – na przykład owoców, produktów mlecznych, wypieków/pieczywa. Dlatego zdiagnozowanie nietolerancji na dany pokarm jest dość trudne, co jeszcze bardziej utrudnia fakt, że objawy nietolerancji mogą pojawiać się dłuższy czas po spożyciu problematycznego produktu. Tym niemniej, jeśli cierpisz na wyżej wymienione dolegliwości i nie wiesz, z jaką przyczyną je powiązać, warto…przede wszystkim odsunąć na bok myśli o zakupieniu czegoś takiego, jak „domowy test na nietolerancję pokarmową” i temu podobnych. Niestety większość takich testów nie ma żadnej istotności diagnostycznej, a przede wszystkim służą do wprowadzania w błąd i do zarabiania – bynajmniej nie zarabiania przez ich kupujących. Najlepszą inwestycją we własne zdrowie będzie konsultacja z alergologiem, a ten pokieruje Cię na właściwe testy dotyczące nietolerancji lub alergii pokarmowej. Nierzadko dla sprawdzenia tej pierwszej wykorzystuje się test wodorowy lub wodorowo metanowy, którzy mierzy stężenie gazów w wydychanym powietrzu. Z kolei jak najskuteczniej zdiagnozować alergię pokarmową? Testami z krwi.

Nietolerancja pokarmowa – leczenie i postępowanie terapeutyczne

 Jeśli Twój lekarz powie, że problemy żywieniowe, z jakimi się borykasz, to nietolerancja pokarmowa – leczenie takich zaburzeń nie należy do najtrudniejszych. Najczęściej będzie to wymagać od pacjenta po prostu wyeliminowania lub ograniczenia produktu/grupy produktów, które powodują objawy nietolerancji. Jednakże warto mieć też na uwadze fakt, że jeśli eliminujemy dany artykuł spożywczy z diety, lub co gorsza całą grupę artykułów – to bardzo łatwo możemy się narazić na niedobory pokarmowe. Te z kolei mogą w dłuższej perspektywie czasowej prowadzić do rozwoju różnorodnych zaburzeń i chorób. Dlatego warto taką dietę eliminacyjną po zdiagnozowaniu nietolerancji skonsultować z dietetykiem bądź zdecydować się na specjalistyczną dietę przygotowywaną przez catering dietetyczny – wówczas będziesz mieć pewność, że Twoje menu, choć w jakimś stopniu ograniczone, nie będzie dla Ciebie szkodliwe.

Literatura

  1. Kaczmarski, Maciej & Korotkiewicz-Kaczmarska, Elżbieta. (2013). Alergia i nietolerancja pokarmowa. Mleko i inne pokarmy.
  2. Lis Kinga i wsp.: Alternatywne metody w diagnostyce alergii pokarmowej. Alergia Astma Immunologia 2018, 23 (2): 73-78.
  3. Kucharczyk A i wsp.: Znaczenie diagnostyki alergii i nietolerancji pokarmowych w oparciu o wyniki swoistych dla pokarmów immunoglobulin klasy IgG. Stanowisko Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej. Alergol Współczesna. 2012;1(29):5-10.
  4. Petrulakova (Kockova), Monika & Valík, Ľubomír. Food allergy and intolerance. Acta Chimica Slovaca. 2015, 8: 44-51.